مراحل پژوهش:
1- فرضیه و طرح تحقیق :
هميشه سوالي مبنا و نقطه شروع یک تحقیق قرار می گيرد. زمانی که مجهول و فرضیه تحقیق ساخته شد بایستی برای تحقیق طرحی آماده شود. در طرح تحقیق که قانون کار محقق به حساب می آید ، محدوده کار، مباحث اصلي ، ابزارها ، روش تحقیق و حوزه منابع مطرح می شود.
یکی از نشانه های تحقیق علمی این است که نویسنده بتواند چکیده خوبی از مقاله خود ارائه بدهد. در امر تحقیق ما با مساله ای به عنوان طرح اولیه یا سیاهه آزمایش مواجه هستیم که بسیار پراکنده می باشد وبا کمی تفکر می توان محورهای تحقیق را در آن مشخص نمود. طرح تحقيق، محورهای اصلی و فرعی بحث ونيز شکل کلی مقاله را به دست ما می دهد.
2- روش تحقیق :
هر نویسنده روش خاصی را برای تحقیق خود انتخاب می کند، اما در کل همه نویسندگان از یکسری قواعد کلی پیروی می نمایند. روش تحقیق دو نوع می باشد: میدانی ( پيمايشي ) ، کتابخانه ای (اسنادي)
تحقیق میدانی بيشتردر رابطه با مسائل علوم تجربی، اجتماعی و جامعه شناسی بوده در حالیکه تحقیق کتابخانه ای حوزه کار محقق درکتابخانه ها و اسناد و مدارک می باشد و با محیط بیرونی کاری ندارد. اصلی ترین ابزار این روش کتاب و امثال آن می باشد. در این روش محقق باید از طریق فیش برداری، اطلاعات مورد نیاز خود را جمع آوری نماید.
3- گردآوری موارد استدلال و منابع تحقیق :
پس ازگذراندن دو مرحله قبل، محقق با مراجعه به اطلاعات خود آن مطالبی را که مربوط به فرضیه می باشد بر مي گزيند ، مرتب می نماید و مقدمات استدلال خود را تشکیل می دهد. البته معلوماتی که محقق در این راستا دارد کافی نمی باشد و بایستی جستجوی خود را از کتابشناسی ها آغاز نماید. تفاوت بین کتاب و مقاله را می توان در موارد زیر بیان کرد :
حوزه مسائل و موضوعات مقاله محدودتر از کتاب می باشدو زمان کمتری را برای نگارش می گیرد. هرچند سرعت انتشار مقاله سبب می شود که مطالب آن سریعتر از مطالب کتاب به دست خوانندگان برسد.
در رابطه با منابع نباید فراموش کرد که اصالت با اعتبار منابع می باشد نه تعدد آنها.از طرفی فهرست مآخذ و منابع اعتبار علمی یک نوشته را مشخص می سازد.
4- تنظیم مطالب و نتیجه گیری :
یکی از مشکلاتي كه نوعاً بر سر راه محقق است ، داشتن فیشهای زیاد در رابطه با یک مطلب و عدم توانایی در سامان دهی به آنها ست . یکی از دلایل شکل گیری این مشکل، نداشتن طرح برای تحقیق می باشد ؛ اگر محقق فرضیه ای برای خود داشته باشد و بداند که به دنبال چیست در این حال است که خود ِمطالب زبان می گشایند و می گویند که باید با آنها چه رفتاري بشود. از دیگر مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد کم توانی افراد در امر تفکراستدلالي و استنتاجي می باشد.
مراحل نگارش :
طرح مقاله:
نگارش طرح مقاله شامل سه بخش است :مقدمه، متن، نتیجه پایانی
مقدمه ؛ بخشی است که ذهن مخاطب را برای ورود به متن اصلی آماده می کند. متن ؛ حاوی مهمترین و اصلی ترین مطالب مقاله وبه منزله قلب آن می باشد. وآنچه در نتیجه پایانی یک مقاله مهم است این است كه نویسنده باید نتیجه ای را که از تحقیق خود گرفته به طور روشن بیان نماید.
مستند گرايي : در نوشتن مقاله باید از حدس وگمان پرهیز کرد و از نوشتن مطالب بدون منبع ویا منبع غیره موثق خودداری نمود. در این راستا نویسده باید خود را از اتهام سرقت فرهنگي و علمي بدور نگهدارد.
ثبت ارجاعات به شیوه پاورقی:
پاورقی به یادداشتهای گفته می شود که در پایان صفحه نوشته و بوسیله پاره خطی از متن اصلی جدا می شود وآن بر دو نوع است:
1- پاورقی توضیحی : كه معمولا شامل مطالب تکمیلی است و برای روشن تر شدن مطالب مجمل متن می باشد؛ مطالبي كه ربط مستقيم به زمينه اصلي بحث ندارد.
2- پاورقی ارجاعی: برای ذکر سند و منبع مورد استفاده قرار می گیرد و باراستنادي مقاله را بالا مي برد.
فهرست مآخذ ومنابع:
فهرست مآخذ نمایانگر استفاده نویسنده از کتابها و آثاری است که مقاله یا کتاب با استناد به آنها نوشته شده وحتماً درمقاله به طور مشخص مطرح شده است. درحالي كه فهرست منابع ، آن كتابها و آثار معتبري است كه در حوزه موضوع مقاله موجود مي باشد ولي نويسنده نيازي به استفاده از آن در اثر تحقيقي خود نديده است.
بيان فهرست منابع ، نشان از احاطه نويسنده به موضوع و توان پژوهشي وي دارد. بديهي است كه در بخش ضمائم و پيش از درج چكيده انگليسي مقاله مي بايد ابتدا فهرست مآخذ و سپس منابع به صورت الفبايي و برحسب نام خانوادگي نويسنده ، نام نويسنده ، نام كتاب ، نام مترجم ، محل انتشار ، نام ناشر و تاريخ انتشار درج گردد.
عنوان،چکیده، کلیدواژه :
در هرمقاله علمي پژوهشي نباید از انتخاب عنوان مناسب غافل شد. این عنوان باید رسا ، شفاف و روشن وبه دور ازهرگونه بارعاطفي باشد.
چکیده بر اساس طرح تحقیق نوشته می شود و نویسنده به طور خلاصه موضوع مقاله، عناوین بحث ، روش کار، نوع منابع و نتیجه را معرفی می نماید. کلیدواژه هم مکمل چکیده می باشد. در واقع چکیده خلاصه ای از مقاله یا پایان نامه است که در یک پاراگراف یا یک صفحه جداگانه نوشته می شود. در واقع مهمترین پاراگراف در هر مقاله ، چکیده آن است؛ زیرا خواننده در فهرستها و منابع اینترنتی نخست چکیده را می خواند وآنگاه تصمیم می گیرد که کل مقاله را بخواند یا نه. چکیده را باید پس از پایان یافتن مقاله نوشت.
نخست نکته های مهم هر بخش را فهرست کنید. آنگاه آنها را بر اساس هدف چکیده به صورت جمله در آورید. اگر بتوانید چکیده را خوب و روشن بنویسید در واقع مقاله موفقی نوشته اید .
چکیده خوب این صفات را دارد:
درستی و دقت: باید فرضیه و محتوای مقاله را به درستی بیان کنید. از جزئیات و حواشی و توضیحات کلی پرهیز کنید. تطبیق عنوانهای اصلی و فرعی مقاله با محتوای چکیده راه مناسبی برای درستی چکیده است.
استقلال: چکیده مستقل از متن است و در پایگاههای اطلاع رسانی ، متن همراه آن نیست. بنابراین باید چنان تنظیم شود که برای فهم آن نیازی به مراجعه به متن نباشد. برای سهولت در کار " فهرست سازان" باید کلید واژه های تحقیق و اصطلاحات خاص را نیز تعریف کنيد.
ایجاز و صراحت: نباید خواننده را به مباحث، مطالب، جدولها و نمودارهای متن مقاله ارجاع دهید. جمله ها در نهایت رسايي و خالی از زواید و تا حد امکان مختصر باشند؛ درواقع ضمن پرهيز از اطناب ممل بايد از ايجاز مخل هم دوري كرد. هميشه با مهمترین نکات آغاز کنید و چند دستاورد و یا استنباط را در آن بگنجانید.
غیر قضاوتی: چکیده گزارش است نه قضاوت. در چکیده جایی برای داوری، تفسیر و شرح نیست و نباید چیزی بیش از مطالب متن به آن مقاله افزوده شود.
روانی و انسجام: روشن و شفاف بنویسید. از فعل بیش از معادلهای اسمی و مصدری استفاده کنید. وجه متعدی بهتر از وجه لازم است. تا حد ممکن از ضمیر سوم شخص استفاده کنید و از عبارتها و جمله هایی که فاقد اطلاعاتند بپرهیزید؛ مانند: " بنا بر این نتیجه می گیریم که".
چکیده مقاله را در یک صفحه مجزا و در قالب و قلم متفاوت از متن مقاله باید بنویسید. تعداد کلمات آن از 200 بیشتر نباشد. پایگاه های اطلاع رسانی Med Lind چکيده های تا 250 کلمه را نشان می دهند و بیش از آن را به طور خود کار حذف می کند. چکیده از آن جا که جزء مقاله به حساب نمی آید شماره صفحه ندارد و هميشه بعد از صفحه عنوان قرار می گیرد.
4) کلید واژه
کلید واژه ها بخشی از چکیده و در واقع همان واژه های اصلی و کانونی تحقیق اند که باید در عنوان مقاله نیز بیابند. در پایان چکيده حداقل 3 و حداكثرتا 10 واژه کلیدی تحقیق را بیاورید. کلید واژه ها باید با واژه های اصلی عنوان و مساله تحقیق و تا حد امکان با سر فصل های مقاله تناسب داشته باشند.
